1. Effecten van onbewuste gedachten

Welke verandering we ook zoeken of ondergaan in ons leven, of het nu iets klein is of net een hele grote stap … alles begint met een bewustzijn van je innerlijke zelf. Iets waar ik nog heel vaak op zal terugkomen. Voor mij is dit zo’n belangrijke bouwsteen. Een stap van waaruit heel veel vertrekt.

Zijn we ons bewust van wat er door ons hoofd gaat, wat we precies voelen, wat we misschien onderdrukken en wat we echt echt willen? Dat lijkt op het eerste zicht eenvoudig: ‘maar ja, ik weet dat wel van mezelf’. En toch … , er zijn zoveel onbewuste momenten. Onze dag is gevuld met vele gedachten die in ons hoofd floepen en zo weer weggaan. Het gaat zo snel en zo stil dat we daar geen erg in hebben. Meestal zijn we te druk in de weer met allerlei handelingen. Totdat we er eens echt bij stilstaan:

‘Verdorie daar denk ik echt wel negatief over … ‘
‘Heb ik dan toch koudwatervrees om die eerste stap te zetten? …’ 
‘Dat vind ik toch echt superleuk. Heb ik dat onderdrukt? Waarom dan?’

Sommige gedachten komen op regelmatige basis terug en kunnen een overtuiging of een denkpatroon gaan vormen. Iets dat we ons eigen maken. Terugkerende gedachtenpatronen bepalen hoe je je voelt en gedraagt in bepaalde situaties. Als je bijvoorbeeld de limiterende gedachte hebt dat je geen hulp mag vragen, omdat je denkt dat je het allemaal zelf moet aankunnen. Dan zal je ook niet snel hulp aanvaarden, veel taken op jou nemen en het risico lopen om overbelast te raken. Dit onbewuste gedrag kan dus negatieve effecten hebben: onderdrukken van gevoelens die belangrijk voor jou zijn, negatief gaan reageren op situaties omdat jij er op een bepaalde manier over denkt, …

2. Met zelfinzicht de touwtjes meer in handen nemen 

Onze perceptie vormt onze realiteit. Onze gedachten bepalen hoe we ons voelen, en onze gevoelens beïnvloeden ons gedrag. Gedachten bepalen dus heel sterk wat we uiteindelijk doen in ons leven. Het spreekt voor zich dat positieve, opbouwende gedachten vooral stimulerend kunnen zijn en de negatieve eerder beperkend. Door onze gedachten te onderzoeken en te veranderen, kunnen we ook onze emoties en acties veranderen (kernprincipe in de cognitieve gedragstherapie, CGT). 

Als we blokkades, patronen, triggers en overtuigingen beter gaan begrijpen, wordt het helder wat we moeten aanpakken of welke richting we uit willen. Een hoger zelfbewustzijn zorgt er op die manier voor dat je het leven niet alleen ondergaat, maar zelf de touwtjes in handen gaat nemen. Dat je keuzes maakt die in lijn zijn met wat je echt waardevol vindt in het leven. 

3. Hoe ontwikkel je meer bewustzijn?

Een coach kan je hierbij helpen door gerichte vragen te stellen, tools te geven en je activiteiten mee op te volgen.

Maar je kan zeker ook zelf veel stappen nemen. Hier twee belangrijke basisoefeningen:

Pauzeren en observeren

Een eerste belangrijke stap is: leren pauzeren. Stilstaan bij hetgeen je doet of denkt. Wat denk je? Wat voel je? Hoe zien anderen ons? Enkel observeren zonder enig oordeel, zodat duidelijk wordt hoe jij en je omgeving over zaken denken en welke effecten ze hebben. Je kan dit ook neerschrijven als je van journaling houdt.

Als je een stap verder wil gaan, kan je dit gedurende een periode volhouden en monitoren. Schrijf je inzichten dagelijks neer. Komen bepaalde gedachten terug? Zijn ze positief of reageer je negatief in een bepaalde situatie? Zo kunnen denkpatronen beter worden opgemerkt en creëer je de gewoonte om eens stil te staan bij jezelf. Je zal dat dan later meer uit eigen beweging gaan doen. Het verhoogt je zelfbewustzijn.

Reflectie

Vervolgens kunnen we hierover reflecteren. Tasha Eurich benadrukt dat het hierbij belangrijk is om ‘wat’-vragen te stellen:

‘Wat is voor mij echt belangrijk?’ 
‘Wat voel ik nu echt?’

De ‘waarom’-vragen leiden vaak tot onproductieve negatieve gedachten. De waarheid bestaat uit zoveel elementen die we niet kunnen inschatten, waardoor het niet mogelijk is om een reëel beeld te scheppen van een bepaalde situatie. We gaan die dan invullen met vele veronderstellingen die nergens toe leiden. De ‘wat’-vragen zorgen ervoor dat we vooruit gaan. 

4. Conclusie: zelfinzicht als basis voor verandering

Als je bewust in het leven wil navigeren en beslissingen wil nemen die in lijn zijn met wat jij belangrijk vindt, is het belangrijk om inzicht te hebben in jouw wensen, jouw beperkende gedachten en jouw reacties op situaties. 

Je kan zelfinzicht vergroten door klein, maar bewust te beginnen: pauzeren, observeren en reflecteren. Als je dit op regelmatige basis blijft volhouden, vergroot je je inzicht in gedachten en gevoelens van jezelf en je omgeving. Je zal automatisch meer gaan stilstaan bij een handeling of situatie en je gedachten en gevoelens meer gaan opmerken.